Enerji ve Çevre Hukuku Alanında Düzenlemeler İçeren “7501 Sayılı Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” Hakkında Bilgi Notu

2 Mayıs 2024 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi (“TBMM”) tarafından kabul edilen ve yenilenebilir enerjiden doğalgaz ithalatına kadar kapsayıcı düzenlemeler içeren 7501 Sayılı Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) 11 Mayıs 2024 tarihli ve 32543 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Kanun’la getirilen değişiklikler özetle şu şekildedir:

1. 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler:

• Maden işletme ruhsatlarında, diğer grup maden işletme ruhsat sahalarında beş yıl içinde Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu (“UMREK”) koduna göre kaynak ve/veya rezerv haline getirilmeyen alanların ruhsattan taksir edileceğine dair hüküm kaldırılmıştır. İlgili düzenleme 28/2/2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere düzenlemenin Resmi Gazete’de yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
• UMREK koduna göre raporlama zorunluluğu sadece "IV. Grup" maden işletme ruhsatları açısından devam edecektir.
• Maden Tetkik ve Arama (“MTA”) Genel Müdürlüğü’nün (“Genel Müdürlük”) arama ruhsatı alarak bulduğu madenler için UMREK koduna göre rapor hazırlama şartı aranmaksızın MTA tarafından hazırlanan raporlar ile buluculuk hakkı kazanılacaktır.
• Buna göre arama ruhsat süresi sonuna kadar Genel Müdürlüğe devredilen bu ruhsatlar ihale edilecek ve elde edilen gelirin %50’si MTA’ya kaynak geliri olarak aktarılacaktır.

 

2. 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler:

• 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu’nun 6. maddesi başlığı “Kıyının Korunması, Yapı Yasağı, Kıyı ve Denizde Yapılacak Yapılar” yerine “Kıyının Korunması, Yapı Yasağı, Kıyı ve Su Alanlarında Yapılacak Yapılar” olarak değiştirilmiştir.
• Aynı maddeye aşağıdaki hükümler eklenmiştir:

“İçme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile bu Kanun kapsamında kalan kıyı ve sahil şeritleri hariç olmak üzere denizler, baraj gölleri, suni göller ve tabii göllerin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak ilan edilen alanlarında imar planı yapılmaksızın yenilenebilir enerji üretim santralleri kurulabilir.”

“İçme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile yasa kapsamında kalan kıyı ve sahil şeritleri hariç olmak üzere denizler, baraj gölleri, suni göller ve tabii göllerde imar planı yapılmaksızın Elektrik Piyasası Kanunu'na göre hidrolik kaynaklara dayalı önlisans veya üretim lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından yenilenebilir enerji kaynağına dayalı birden çok kaynaklı üretim tesisi kurulabilir.”

• Aynı alanlarda Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne veya sulama birliklerine ait tarımsal sulama amaçlı tesislerin elektrik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü veya Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün izniyle sulama birlikleri tarafından yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretim tesisi kurulabilecektir.

 

3. 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler:

• 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu’na “doğal gazın sıvılaştırılması” tanımı eklenmiştir:

“Doğal gazın sıvılaştırılması: Yurt içinde üretilen ve/veya ithal edilen doğal gazın yurt dışına ihraç edilmesi ya da yurt içinde yeniden satışı amacıyla sıvılaştırılması”

• Yüzen LNG tesislerinin işletilmesi ve yer değişikliği kapsamında sağlanacak istisnalar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının (“Bakanlık”) görüşü alınarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (“EPDK”) tarafından bu düzenleme uyarınca yayımlanan usul ve esaslara göre belirlenecektir.
• Mevcut depolama tesisleri, mevcut tesislerdeki kapasite artışları veya yeni yapılacak tesisler, kullanım oranları veya rekabet koşulları dikkate alınarak düzenlemenin sisteme erişime ilişkin hükümlerinden Bakanlığın görüşü alınarak EPDK kararı ile belirli süre muaf tutulabilecektir.
• Depolama şirketleri verecekleri hizmetlere ilişkin birim bedelleri ve tesis kapasitelerini yayımlamak zorunda olacaktır.
• Doğal gazın sıvılaştırılması için yurt dışına ihraç edilmesi ya da yurt içinde yeniden satışı amacıyla kurulacak sıvılaştırma tesislerini işletecek tüzel kişilerin EPDK’dan lisans almaları zorunlu olmuştur.
• Doğal gaz sıvılaştırma lisansı başvurusunda bulunan tüzel kişilerin teknik ve ekonomik güce sahip olmaları ve yönetmeliklerde belirtilen diğer şartları taşımaları gerekmektedir.
• Sıvılaştırma tesisi işletmecileri faaliyet gösterdikleri tesislerin ilgili standartlara ve teknik kriterlere göre yapılması ve işletilmesinden sorumlu olacaktır.

 

 

4. 10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun’da Yapılan Değişiklikler:

• Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (“YEKA”) yarışmalarına ilişkin usul ve esaslar, ilgili yarışma şartnamesinde Bakanlık tarafından belirlenecektir. Yarışma sonucunda oluşan fiyat veya bedel, yarışma şartnamesinde belirlenecek süre boyunca YEK Destekleme Mekanizması kapsamında değerlendirilecektir.
• On yıllık süresini bitiren lisanssız üretim faaliyeti kapsamındaki tesisler için aşağıdaki şartların sağlanması halinde lisanslı üretim faaliyetine geçilebilecektir:
• Tesis sahibi tarafından talep edilmesi,
• Lisans alma bedeli ile lisans süresi boyunca elektrik piyasasında oluşan saatlik piyasa takas fiyatının, tesis tipi bazında uygulanan güncel YEK Destekleme Mekanizması fiyatından fazla olması,
• Aradaki fiyat farkının YEK Destekleme Mekanizmasına katkı bedeli olarak ödenmesi.

 

5. 18/4/2007 tarihli ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler:

• “Başvuru sahibi: Enerji verimliliği desteklerinden faydalanmak isteyen gerçek veya tüzel kişileri,”, “Karbon yoğunluğu: Birim ürün ve/veya alan veya benzeri başına salınan karbondioksit emisyonu miktarı” ve “Spesifik enerji tüketimi: Birim ürün ve/veya alan veya benzeri başına tüketilen enerji miktarı” tanımları eklenmiştir.
• Başvuru sahibi tarafından enerji verimliliğini artırmak amacıyla hazırlanan projeler, Bakanlık tarafından onbeşmilyon Türk lirasını geçmemek kaydıyla bedellerinin en fazla yüzde otuzu oranında, hibe veya faiz şeklinde desteklenecektir.
• Enerji ve/veya karbon yoğunluğunu veya spesifik enerji tüketimini Bakanlığın belirlediği kriterler çerçevesinde azaltan başvuru sahiplerine, ödenek imkânları göz önüne alınmak ve onmilyon Türk lirasını geçmemek kaydıyla, kriterlerde belirlenen yıla ait enerji giderinin en fazla yüzde otuzu oranında destek ödemesi yapılacaktır.
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, enerji verimliliğinin artırılması ile yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik araştırma ve geliştirme projelerini öncelikle destekleyecektir.

 

6. 14/3/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler:

• Olağanüstü hâl kararı alınan veya genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, elektrik hizmetlerinin kesintisiz olarak karşılanabilmesi için geçici süreli elektrik enerjisi talepleri EPDK kararı ile belirlenen usullere göre karşılanabilecektir.
• Yenilenebilir enerji kaynak alanları yarışmaları sonucunda imzalanan sözleşmeler nedeniyle hak kazanılmış olanlar hariç olmak üzere, Kanun’un geçici 32. maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce mevcut üretim lisanslarını, önlisanslarını, lisans başvurularını sonlandırmak ya da kurulu güç düşümü suretiyle tadil etmek isteyen tüzel kişilerin bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden iki ay içerisinde başvuru yapmaları halinde lisansları, önlisansları, lisans başvuruları sonlandırılarak ya da tadil edilerek teminatları ilgisine göre kısmen veya tamamen iade edilecektir.

 

7. 5/3/2022 tarihli ve 7381 sayılı Nükleer Düzenleme Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler:

• İşleten, taşıyıcı ile yapacağı yazılı sözleşmeye taşıyıcının talebi ve işletenin muvafakatinin bulunduğuna dair konulacak açık hükümlerle nükleer maddelerin taşınmasına ilişkin sigorta yaptırma veya teminat gösterme yükümlülüğünü gerekli onayların alınması karşılığında taşıyıcıya devredebilecektir.
• Yükümlülüğü devralan taşıyıcı, işleten olarak sorumlu olacaktır.

 

Kanun’un 1. ve 3. maddeleri hariç diğer maddeleri Resmi Gazete’de yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Kanun’un Resmi Gazete’de yayımlanan tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

 

 

Saygılarımızla,

Zümbül Hukuk ve Danışmanlık

info@zumbul.av.tr