Boşanma Davasının Reddinden Sonra Üç Yıl Süreyle Ortak Hayatın Yeniden Kurulamaması (Fiili Ayrılık) Nedeniyle Boşanmaya Karar Verilmesi Hükmü AYM Tarafından İptal Edilmiştir

Anayasa Mahkemesi’nin (“AYM”) 2023/116 E., 2024/56 K. sayılı ve 22/2/2024 tarihli kararı (“Karar”) ile 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (“TMK”):

“Boşanma sebeplerinden herhangi biriyle açılmış bulunan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın kesinleştiği tarihten başlayarak üç yıl geçmesi hâlinde, her ne sebeple olursa olsun ortak hayat yeniden kurulamamışsa evlilik birliği temelden sarsılmış sayılır ve eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verilir.”

hükmü üç yıllık sürenin orantılılık alt ilkesi yönünden ölçülülük ilkesini ihlal etmesi sebebiyle iptal edilmiştir.

Kararda, AYM tarafından;

• Yerel mahkemenin, hükümde yer alan üç yıllık sürenin adil olmadığı, eşlerin uzun sürelerin sonunda boşanabildiği, öngörülen sürenin ilgililerin evlilik dışı ilişki yaşamasına neden olduğu, devletin aileyi koruma yükümlülüğünün ihlal edildiği sebepleriyle itiraz yoluna başvurduğu,
• İtiraz konusu kuralın özel hayata ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sınırlama getirdiği,
• Getirilen kuralla aile kurumunun ayakta tutulmasının hedeflendiği, bu sebeple özel hayata ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına getirilen sınırlamanın devletin aileyi koruma ödevi bağlamında meşru bir amaca dayandığı,
• Bununla birlikte orantılılık ilkesi gereğince kuralın boşanma kararını güçleştirmemesi ve ortak hayata dönmek istemeyen ilgilileri makul olmayan süreler boyunca aile hayatına devam ettirmeye zorlamaması gerektiği,
• Kuralın bu suretle ortak hayatı yeniden kuramayan ilgililere katlanamayacakları bir külfet yüklediği,
• Sonuç olarak özel hayata ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkı ile aile kurumunu koruma amacı arasında makul bir denge sağlamadığı ve Anayasanın 13. ve 20. maddelerine aykırı olduğu

belirtilerek açıklanan nedenlerle söz konusu düzenleme, Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih olan 19 Nisan 2024 tarihinden dokuz ay sonra yürürlüğe girmek üzere iptal edilmiştir.

Karara karşı başkan ve bazı üyeler karşı oy kullanmış olup karşı oy gerekçelerine ve kararın tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Saygılarımızla,

Zümbül Hukuk ve Danışmanlık

info@zumbul.av.tr